Steeds meer organisaties willen met inwoners of patiënten samenwerken. Ook de Health Hub Utrecht vindt dit belangrijk. Maar hoe pak je inwonerparticipatie eigenlijk aan? En hoe belangrijk vinden organisaties dit nu echt? Willen organisaties hier tijd en geld voor vrijmaken? In een reeks van 3 participatie-ateliers ging Health Hub Utrecht, in samenwerking met PGOsupport en Ideate 4 projecten op onderzoek
Partners in Health Hub Utrecht hechten belang aan co-creatie met inwoners van de regio. In het Health Hub Utrecht White paper (2020) spraken ze hun overtuiging uit dat het juist de unieke mix is van professionals uit praktijk, beleid, kennis, ontwerp en ondernemen in combinatie met een actieve rol van inwoners als co-creator, die zorgt voor de nodige kwaliteit en kwantiteit om de cruciale transitie van ziekte en zorg naar gezondheid en geluk mogelijk te maken. En in 2020 en 2021 draaide daarom het project Gelukkige en Gezonde Utrechters in 2030 (Participatieateliers) in de Health Hub Utrecht, met als doel de samenwerking met bewoners verder te brengen.
Uit de bijeenkomsten met actieve bewoners in juni en september 2022 zijn nieuwe lessen te leren. Welke? Hieronder zijn ze samengevat.
Vanuit de deelnemende HHU-organisaties kunnen professionals nadenken over hoe ze zelf als docent, HR-medewerker of bewoner van de regio zouden willen bijdragen of samenwerken. Dat kan nieuwe handvaten voor samenwerking bieden.
Als we zeggen dat samenwerken met bewoners de voorkeur heeft boven participatie van bewoners, wat bedoelen we daar dan mee?
Ga als professionele organisatie of overheid op buurtniveau met bewoners praten, niet op wijkniveau, en leer met en van elkaar.
Bewoners en professionals zouden met en van elkaar kunnen leren, op gelijkwaardige basis. Bijvoorbeeld in een wijkschool. N.B. Je moet eerst met elkaar ook anders kunnen gaan leren voordat je samen anders kunt gaan werken.
Hoe raak je wegwijs in alle regels met elkaar? Het risico is dat kleine initiatieven worden gesmoord door grotere programma’s;
Samenwerken kost tijd. Wat levert het samenwerken in een nieuw project of subsidieaanvraag op wat nu niet kan? Je hebt geld nodig om iets te doen groeien. Maar het gaat primair om de mensen. Je hebt elkaar nodig om meer te bereiken. Subsidie helpt bij het aantrekken van deskundigheid en bieden van continuïteit.
Zet structureel in op inclusie van bewoners in onderzoeks- en innovatievoorstellen. Vraag ze niet om advies maar zorg voor co-creatie. Zo leer je van elkaar in een gelijkwaardig samenwerkingsverband en kun je netwerken samenbrengen.
Met elkaar samenwerken in grotere verbanden vraagt ook om ‘rolbewustzijn’. Je moet doen wat bij je rol hoort en daar ook duidelijk in zijn, zowel in het samenwerkingsverband als in individueel contact. Een bewonersgroep heeft een andere rol dan een gemeentebestuur. Doe wat je rol van je vraagt en ben daar duidelijk in naar de anderen. Let op: het is geen wij/zij en ook niet de leefwereld versus de systeemwereld. In co-creatie hebben beide werelden scherpte op hun eigen rol bij het realiseren van veranderingen.
Maak het beleid niet met inwoners, maar laat het door inwoners maken. Een burgerberaad is een werkvorm waarmee dit kan worden verwezenlijkt. In het concept daarvoor spreekt men over gelote inwoners, met een mandaat, die met elkaar en instanties delibereren, et cetera en vervolgens een zwaarwegend advies geven aan overheden of andere organisaties. Dat wordt dan de basis voor de beleidsmakers voor het te ontwikkelen beleid.
Stap 1 is: Maak bewoners er bewust van dat ze beleid mogen bepalen. Ga r zelf actief op uit met de vraag “Hoe zou jij het aanpakken?”
Stap 2 is een Zorgakkoord met bewoners:
• Bewoners zijn in de regie bij de ontwikkeling van beleid.
• Er zou een (zorg)akkoord moeten komen tussen alle zorgorganisaties en bewoners.
• Die bewoners kunnen worden vertegenwoordigd door een burgerberaad dat bestaat uit gelote inwoners met een mandaat die beraadslagend komen tot een zwaarwegend advies.
• Dat zwaarwegend advies dient als basis voor het beleid dat door beleidsmakers wordt ontwikkeld.
• De opdracht / het verzoek van het burgerberaad geeft de vraagstelling en de voorwaarden weer die de basis zijn voor het voornoemde (zorg)akkoord.
De mens staat centraal en wordt gefaciliteerd om zijn/haar leven zo veel mogelijk naar eigen inzicht in te richten.
Omarm de chaos bij het zoeken van nieuwe vormen. Laat betrokken beleidsmakers die nieuwe beweging faciliteren om tot wasdom te komen. Het zal gaan met vallen en opstaan en zal ook de nodige tijd vergen dus heb geduld.
Ondersteun deze nieuwe beweging niet met pilot gelden maar met structurele financiering.
Zet het buurtgericht werken centraal.
2023 © Health Hub Utrecht Design & Support Centre
WIL JE OOK OP DE HOOGTE BLIJVEN VAN WAT ER SPEELT BIJ DE HEALTH HUB UTRECHT PARTNERS? ABONNEER JE DAN OP ONZE TWEEWEKELIJKSE NIEUWSBRIEF