Waarom mag preventie geen modewoord worden? Hoe kunnen we participatie het beste organiseren? Zijn onze opleidingen wel afgestemd op de toekomst? Hoe kunnen we de stijgende zorgkosten doen afvlakken? En hoe kunnen we onze veerkracht vergroten, juist nu? Die vragen stonden in de week van 2 november centraal tijdens de Health Hub Utrecht Live Casts. Live vanuit Kanaal30 in Utrecht gingen allerlei partijen met elkaar in gesprek over deze belangrijke thema’s. Ook schoof er iedere dag een co-host aan om samen met presentator Walter Amerika de gesprekken in goede banen te leiden. Hoe kijken zij terug op de uitzendingen? Health Hub Utrecht praat nog even met ze na. Deze keer: co-host Kirsten van Spronsen over het thema ‘participatie’.
Kirsten van Spronsen
Kirsten van Spronsen is werkzaam als programma-manager bij GROZ bij de Topsector Life Sciences & Health. Met de Topsector coördineert Van Spronsen de uitvoering en het implementeren van missies, zoals gezondheidsverschillen verkleinen en het aantal gezonde levensjaren vergroten. Van Spronsen duikt met het programma de regio’s in om fieldlabs te begeleiden en te helpen bij hun werk aan de missies.
‘Het was wederom een eye-opener dat participatie zo’n krachtige beweging is die steeds sterker wordt. In een uur kun je maar een klein stukje bespreken van de wonderlijke wereld die participatie heet. Ik zag zoveel enthousiasme daar aan tafel dat ik er stiekem een beetje van baalde dat we maar een uur de tijd hadden.’
‘Participatie is de basis van mijn werk. We zijn ons gaan focussen op de missies. Normaliter financieren de topsectoren fundamenteel onderzoek. Alleen de missies, zoals het verkleinen van gezondheidsverschillen en het aantal gezonde levensjaren vergroten, gaan we niet voor elkaar krijgen met alleen fundamenteel onderzoek. Dus daarvoor moeten we echt de implementatie induiken. We zijn in de regio’s gaan kijken: hoe doen mensen dit in het land? Kunnen we niet aansluiten bij wat er al is? Die implementatie bleek verbazingwekkend sterk en effectief in de participatieve hoek. Mensen als jij en ik nemen het initiatief. Zij ontwikkelen ideeën én zij zijn eindgebruiker. In mijn werk help ik onder meer de regionale en lokale beleidsmakers, onderzoekers en ondernemers mee te laten werken aan die initiatieven. Daardoor ontstaan wijken en buurten waar verandering al gaande is en door samenwerking gaande gehouden wordt. Bij die initiatieven ontwikkelen alle inwoners samen met de beleidmakers, onderzoekers en ondernemers vanuit gedeeld eigenaarschap maatwerkoplossingen: oplossingen die de mensen ook werkelijk gebruiken in hun rol als partner, medewerker, scholier, patiënt, consument of gewoonweg als inwoner.’
De Topsector coördineert de uitvoering van de kennis- en innovatieagenda, opgesteld door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voor het Maatschappelijk Thema Gezondheid & Zorg. Hierbij is als centrale missie gedefinieerd dat in 2040 alle Nederlanders minimaal vijf jaar langer in goede gezondheid leven, en de gezondheidsverschillen tussen de laagste en hoogste sociaaleconomische groepen met dertig procent zijn afgenomen.
‘Mensen doen iets, omdat zij het zelf nodig vinden in hun wijk of buurt, waar zij leven. Dat is naar mijn idee de kern van participatie. Het begint vaak bij een vrijwillig idee dat wordt bedacht vanuit een behoefte, vanuit een urgentie. Mensen denken dan echt: ik kan hier klein doen en groots denken. Hiermee refereer ik aan Herman Tjeenk Willink. Het kleine, maar het essentiële bijdragen, dat is waar participatie om draait. Je hoort het vanzelf van je stad of dorp als iets niet werkt. Je ziet het om je heen, omdat je er middenin leeft. Dat is de essentie. Als iets niet werkt, dan verander je de aanpak weer. Als mensen meer zouden luisteren en meedoen met participeren, dan zouden we veel meer bezig zijn met die essentie, in plaats van dat we allemaal in ons eigen kantoortje en achter onze eigen computer bedenken wat goed is voor een ander.’
‘De missies blijken meer en meer even wenselijke als urgent noodzakelijke en tegelijkertijd soms best ingewikkelde kwesties, dus moeten we op tempo doorpakken en bij obstakels ons nog weer realiseren waarvoor we het doen: de diepere essenties van de missies. We hebben het bijvoorbeeld vaak over de financiële obstakels van een plan: hoe gaan we het bekostigen? Het is dan verleidelijk om alleen die discussie te voeren. Het helpt dan om eerst weer terug te gaan naar de essentie: het gaat iedereen, jong tot oud, gezond of ziek, arm of rijk en ongeacht het talent, erom betekenisvol bij te kunnen dragen, mee te doen en ertoe doen. Dat vergt vertrouwen geven en ontvangen, vragen stellen, luisteren en bovenal: elkaar gunnen. Dat lossen we niet op met alleen financiering. Ik ben in mijn daagse werkzaamheden naar aanleiding van de live cast nog meer aandacht gaan besteden aan die missies en hun diepere essenties, vóór en vooral mét elkaar.’
Bekijk hier de hele aflevering over participatie:
‘We hebben het vaak over de grote aspecten van een plan. Hoe gaan we het financieren? Het is te makkelijk om alleen die discussie te voeren. Neem bijvoorbeeld het onderwijs en het creëren van gelijke kansen. We hebben prima onderwijs in Nederland, maar er is nog steeds een verschil tussen kinderen van rijke en minder rijke ouders. Kinderen van minder bedeelde ouders kunnen bijvoorbeeld minder extra curriculum volgen of minder vaak op leerzame uitjes buiten schooltijd. Hierdoor kunnen ze minder ervaring opdoen, waardoor hun talenten zich minder goed hebben kunnen ontwikkelen of ze minder wereldwijs zijn dan andere leeftijdsgenootjes. Dan kom je weer tot die essentie: erkend en gezien worden, meer kunnen doen. Ik ben naar aanleiding van de live cast meer aandacht gaan besteden aan die thema’s.’
Hier kunt u alle livecasts terugkijken.
2023 © Health Hub Utrecht Design & Support Centre