HHU UPDATE
Ja, ik schrijf me in voor de twee-wekelijkse update van Health Hub Utrecht
Een belangrijke rol voor bewoners in de plannen en activiteiten voor een gelukkiger en gezonder leven in de regio Utrecht? Natuurlijk! Maar wat hebben actieve bewoners nodig? Welke ondersteuning kunnen professionals hen bieden? En hoe zorgen we voor een samenwerking die gelijkwaardig en voor alle partijen van waarde is?
inwonersbijeenkomst 21 juni 2022
'Laten instanties en actieve bewoners op kleine schaal praktisch met elkaar aan de slag gaan om elkaar te leren kennen en te testen'
Eerder zette het regionale netwerk al verschillende stappen richting een nauwere samenwerking met bewoners. Via onder andere interviews en ‘Participatieateliers’ verkenden Ideate en PGO-support bij Health Hub-organisaties wat zij nodig hebben om optimaal met bewoners samen te werken. Ook werken veel partners uit het netwerk samen met bewonersorganisaties in GROZUtrecht en diverse subsidieaanvragen, waarbij het Design & Support Centre van Health Hub Utrecht ondersteunde en partners matchte. Health Hub-partners besloten om als volgende stap een Inwonerstafel op te zetten waarin actieve inwoners met elkaar en met partners in Health Hub Utrecht samenwerken. Er ligt nog geen blauwdruk voor die Inwonerstafel. Die wil het netwerk samen met de bewoners ontwikkelen.
Wie waren er op 21 juni?
De bijeenkomst werd bezocht door Inwonersinitiatieven die waren aangedragen door de deelnemende gemeenten in het netwerk en door initiatieven waarmee al wordt samengewerkt. De initiatieven hebben verschillende achtergronden en organisatievormen. Gemeenschappelijk hebben ze dat ze zich inzetten voor gezondheid, sociale activiteiten en gezonde leefomgeving. Sommige met heel veel ervaring, andere zijn net begonnen (verderop in dit verslag volgt meer informatie over de organisaties). Vanuit het netwerk namen Altrecht, gemeente Nieuwegein, Hogeschool Utrecht, Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en Universiteit Utrecht deel. Ontwerpbureau Ideate hielp het Design & Support Centre bij de voorbereiding van de bijeenkomst.
Wat werd er besproken?
Besproken werd welke wensen en ideeën bewoners hebben rond samenwerking tussen actieve inwoners in de regio, over praktische samenwerking met instanties in de wijk en voor het mede vormgeven aan lokaal en regionaal beleid. Een greep uit de suggesties: ‘Kom langs bij ons en ervaar zelf wat we doen’, ‘Laten instanties en actieve bewoners in de wijk op kleine schaal praktisch met elkaar aan de slag gaan om elkaar te leren kennen en te testen’, ‘Soms lijken instanties en actieve inwoners concurrenten van elkaar’, en ‘Actieve inwoners zijn doeners, geen vergadertijgers’. Bewoners waren enthousiast over het initiatief en het verloop van de bijeenkomst, en blij met de nieuwe contacten die ze konden leggen (lees verderop in dit bericht meer over het besprokenen op 21 juni). Veel signalen van de deelnemers waren niet onbekend. Blijkbaar gaat het om ‘wicked problems’ omdat inwoners deze zaken blijven aangeven, die ondanks mogelijke inspanningen van professionals, nog niet voldoende zijn geadresseerd.
Vervolg
Op dinsdagavond 13 september volgt een tweede bijeenkomst. Daarin wordt de inbreng van 21 juni aangevuld en uitgewerkt. En vooral wordt besproken hoe de samenwerking praktisch handen en voeten krijgt via een nog op te richten Bewonerstafel waarmee kan worden deelgenomen aan het bestuurdersoverleg van het Health Hub Utrecht netwerk. Voor de bijeenkomst wordt dezelfde genodigdenlijst gebruikt als in juni, eventueel aangevuld met vertegenwoordigers van bewonersorganisaties die nog niet bij het Design en Support Centre bekend zijn.
wat vinden actieve inwoners?
Onderlinge samenwerking tussen inwonersorganisaties
We kunnen veel van elkaar leren, maar daarvoor zijn wel betere communicatie en meer publiciteit nodig, zeggen de actieve bewoners. Veel organisaties in de regio kennen elkaar namelijk helemaal niet. Dat komt omdat mensen die zich vrijwillig inzetten geen zeeën van tijd hebben. Een gezamenlijk evenement, bijvoorbeeld een festival, kan onderlinge kennismaking stimuleren. Daar kunnen inwonersorganisaties zich aan elkaar voorstellen en achteraf wellicht eens een kijkje bij elkaar in de keuken nemen. Zou het Health Hub-netwerk hier een rol in kunnen spelen? Ook websites en wijkkranten waar verzamelde activiteiten en oproepen van inwoners worden gepubliceerd zijn welkom. Gemeenten kunnen daar weer in helpen. Het verschilt, maar sommige gemeenten hebben onvoldoende zicht wat zich allemaal aan activiteiten binnen hun grenzen afspeelt, aldus deelnemers. Het helpt daarbij wanneer inwonersorganisaties hun bijdrage aan de omgeving – ofwel hun propositie – helder formuleren en communiceren en zo (nog) zichtbaarder te worden in hun gemeente. Er bestaan bovendien verschillende tools waarmee initiatieven kunnen indexeren hoeveel zij bijdragen aan de maatschappij. Ook die kunnen helpen in het contact met overheid en andere instanties. Nog een tip voor gemeenten en inwonersorganisaties: benader nieuwe inwoners en breng ze in contact met bewonersorganisaties in hun buurt. Vrijwillige inzet kan een leuke manier zijn om nieuwe mensen te leren kennen.
Praktische samenwerking met instanties in de wijk
Ook aan de samenwerking tussen actieve inwoners en instanties staan wederzijds tijdgebrek en onbekendheid met elkaar in de weg. Het starten van samenwerking kost nu eenmaal tijd. Hoe kun je elkaar nu leren kennen en begrijpen zonder een te groot beroep te doen op die tijd? Nodig elkaar uit en ga samen met kleine, praktische activiteiten samen aan de slag, is het devies van de actieve bewoners. Zo leer je elkaar vanzelf kennen. Werk er verder samen naar toe dat wijkbewoners, door deel te nemen aan lokale activieiten of dankzij de inzet van vrijwilligers, minder snel in de zorg terecht komen en dat de zorg wordt ontlast. Deelnemers vinden het daarbij belangrijk dat instanties in de wijk bereid zijn tot veranderingen, als de behoeften van inwoners daar om vragen. Tot slot vraagt een goed samenspel tussen instanties en (actieve) bewoners om coördinatie en regie in de wijk. Is daar een rol voor gemeenten weggelegd?
Samen met instanties beleid maken
Wanneer gemeenten en (zorg)instanties bewoners willen betrekken bij het ontwikkelen en evalueren van beleid is er onderling vertrouwen nodig. Zeker wanneer het de oprechte intentie is om bottom-up beleid te maken, in plaats van top-down. Het wijknetwerk of wijkservicebureau kan hier de helpende hand in bieden. Om te beginnen zou met spelers als school, buurt, en wijkcoördinator in een proefproject (pilot) rond bijvoorbeeld het openbaar domein kunnen worden samengewerkt. Zo kan worden gekeken wat de wensen van de buurt zijn en in hoeverre er draagvlak is voor dit soort samenwerking. Niet alleen draagvlak bij bewoners maar ook bij betrokken instanties want, zo signaleerden deelnemers aan de bijeenkomst, het lijkt nu wel eens of instanties denken dat we met ze concurreren. Sommige deelnemers aan de bijeenkomst van 21 juni dragen graag bij aan een dergelijk proefproject, maar lang niet iedereen. Want, actieve bewoners zijn doeners en geen vergadertijgers, zo zeggen ze.
Algemeen
Vooraf hebben de meeste deelnemers, en ook geïnteresseerden die verhinderd waren, aangegeven waarin zij zijn geïnteresseerd. Uit de 17 reacties blijkt dat er vooral belangstelling is voor (1) ervaringen en kennis delen met andere actieve inwoners, (2) eenvoudiger contact met regionale (zorg)organisaties, opleidingen, onderzoekers en overheden en (3) meedoen in nieuwe samenwerkingsverbanden zoals bij landelijke subsidieaanvragen. Enkele respondenten zijn ook geïnteresseerd om mee te denken met Health Hub Utrecht op bestuurlijk niveau, via de voorgenomen Bewonerstafel.
wie waren erbij?
We stellen de deelnemers van deze sessie graag even voor (van links naar rechts)
Joop de Bruin uit Utrecht Oost
Joop maakte al kennis met Utrecht Oost in 1963 toen hij als student op kamers kwam in de Prinssenstraat. Eenmaal afgestudeerd werkte Joop jarenlang als o.a. huisarts in Oost. Hij is door het bestuur benoemd als ambassadeur van Wijkcoöperatie Oost voor Elkaar en ondersteunt de organisatie op meerdere gebieden in die functie. Hij richtte bovendien drie wandelgroepen op. Informatievoorziening door instanties kan toegankelijker, aldus Joop. Er zijn veel laaggeletterden en digibeten die daar nu moeite mee hebben.
Anja van der Aa uit Utrecht Oost
In Wijkcoöperatie Oost voor Elkaar zorgt Anja voor praktische, informele hulp en digitale informatie en ondersteuning in buurten. Dit doet ze op basis van inclusieve wijksamenwerking. Nu ontbreekt regionale prioritering vanuit burger- en bewonersperspectief, aldus Anja. Daardoor is er behoudzucht en zelfs expansiedrift bij commerciële aanbieders.
Rita Vermeulen uit Nieuwegein
De vrijwilligers van Stichting de Partner zorgen voor een vaste culturele programmering met film, muziek, toneel en dans in een pand in Nieuwegein. Daarnaast kan het gebouw van de stichting worden gebruikt als oefenruimte. Bands en acts treden vaak gratis op. De vrijwilligers bevorderen dat mensen ook alleen naar de programma’s in de Partner komen en aanspraak hebben. De Partner zou, met het oog op investeringen in het pand dat de stichting in beheer heeft, graag wat meer zekerheid voor de lange termijn hebben.
Marjolein Rebel uit Utrecht Leidsche Rijn
Via haar activiteiten voor Indekerngezond – een ontmoetingsplek rond positieve gezondheid – wil Marjolein bouwen aan gezondheid voor en door de mensen in de wijk. Niet alleen in haar eigen wijk: Marjolein hoopt tevens professionals elders in de regio of daarbuiten te inspireren om een deel van hun tijd in hun eigen wijk als actieve bewoners aan de slag te gaan, ‘om zo vanuit ieders eigen ervaring de leefwereld steeds meer in de systeemwereld te krijgen’.
Ed Sanders en Frans Kamps uit Nieuwegein
Robin Food zorgt voor gratis maaltijden in een buurthuis in Nieuwegein. Iedereen die het nodig heeft kan komen. Er is geen screening. Robin Food wil mensen niet alleen gezonder maken met voeding, maar hun problemen door de gezamenlijke maaltijd ook wat verlichten. ‘Food verbindt’. Voorzitter Frans Kamps vindt de relatie met de gemeente voor verbetering vatbaar en hoopt samen met de andere organisaties te leren. Oh ja, en een eigen ruimte die zeven dagen per week open kan zijn, zou ook fijn zijn.
Josien van Harten uit Nieuwegein
Met het initiatief Bloeiend Nieuwegein wil Josien de biodiversiteit in Nieuwegein verhogen door, onder andere met jeugd, bloemenweides aan te leggen. Door middel van oproepen als ‘Doe mee in je tuin’ en ‘Doe mee in je buurt’ inspireert Bloeiend Nieuwegein mensen om hun eigen omgeving om te vormen tot een bloemenparadijs. Josien wil graag meer met de gemeente samenwerken rond de aanleg en het onderhoud (maai-me-nietbordjes) van deze bloemenweides.
Safiya Ibrahim uit Nieuwegein (niet op de foto)
Safiya zet zich als vrijwilliger al jaren in via MOvactor voor met name Somalische vrouwen in Nieuwegein. Tijdens de pandemie wees zij Somalische vrouwen de weg naar de hulpverlening en hielp zij kinderen die thuis kwamen te zitten met thuisonderwijs. Zij ondersteunde de moeders en zorgde dat kwetsbare kinderen toch fysiek op school konden zijn. In oktober 2021 startte zij met wekelijkse themabijeenkomsten voor een groep Somalische vrouwen. Ze zorgt dat de vrouwen samen sporten, koken of andere activiteiten ondernemen en zet ook kinderactiviteiten op.