Steeds vaker spelen ontwerpers een rol in de zorg. Ze richten zich bijvoorbeeld op de mens achter de aandoening, op sociale interactie of trainen (toekomstige) zorgprofessionals. Toch is de combinatie van design en zorg niet vanzelfsprekend succesvol. In ENCOUNTER#9, superhero or design zero? bevraagt Joost kritisch de rol van de sociaal ontwerper in de (ouderen)zorg.

ONTWERP #094 | gelukkig oud worden

HEEFT DE ONTWERPER
EEN ROL IN DE ZORG?

wie werkten er aan het project mee?

Subsidiënten

  • Kunstloc Brabant (Impulsgelden)
  • Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie

Partners

  • Vitalis Woonzorg Groep
  • Avans Hogeschool
  • MBO Rijnland
  • Topaz
  • CIV Welzijn en Zorg
  • Leyden Academy on Vitality and Ageing
 
waar gaat het ontwerp over?

ENCOUNTER#9, Superhero or design zero?

Steeds vaker spelen ontwerpers een rol in de zorg. Ze richten zich bijvoorbeeld op de mens achter de aandoening, op sociale interactie of trainen (toekomstige) zorgprofessionals. Toch is de combinatie van design en zorg niet vanzelfsprekend succesvol. In ENCOUNTER#9, superhero or design zero? bevraagt Joost kritisch de rol van de sociaal ontwerper in de (ouderen)zorg.

De aanleiding voor deze reflectie was de realisatie van het project ENCOUNTER#9. Dit bestond uit een serie ontworpen ontmoetingen tussen ouderen in woon-zorglocaties en jongeren die in opleiding zijn tot sociaal werker. Hiermee zou Stichting ENCOUNTER een methode uitrollen waarmee mensen van verschillende leeftijden kennisnemen van elkaars levensloop. Het moest vraagstukken aankaarten over wat ouder worden betekent, wat goede (ouderen)zorg is en hoe wij omgaan met het besef dat het leven maar beperkt maakbaar is.

Het project bouwde voort op ENCOUNTER#8. Het doel was om de methode op te schalen en over te dragen aan de betrokken organisaties. Dit staat vaker centraal wanneer social designprojecten binnen de zorg doorgroeien. Bij het vervolg waren meer organisaties betrokken, werden meer ouderen bereikt, waren naast HBO- ook MBO-studenten betrokken en werd er samengewerkt met onderzoekspartner Leyden Academy on Vitality and Ageing.

 
wat is er sindsdien mee gebeurD?

De uitvoer van het project verliep grillig, gecompliceerd en liet zich nauwelijks sturen. Joost raakte verstrikt toen hij doelen, opdrachten en aanpak probeerde af te stemmen op de werkelijke situatie.

Een beeldend onderzoek

Om zijn worsteling als social designer te delen, positioneert hij zichzelf als anti-superheld. In deze rol onderzoekt hij de betrekkelijkheid van falen en succes en laat hij zien hoe veelbelovende theorie zich verhoudt tot de vaak weerbarstige praktijk.

Door het ontwerpperspectief te combineren met de reflecties van de deelnemers, partners en belanghebbenden geeft ENCOUNTER#9, superhero or design zero? een meerstemmig beeld van de complexe werkelijkheid waarbinnen (social) design in de zorg opereert. Dit toont niet alleen de knelpunten maar ook de waarde van deze aanpak.

Deze waarde zat niet in het opschalen en overdragen van de methode ENCOUNTER#9. De waarde zat in onverwachte bijvangsten; zoals de uitwisseling tussen studenten en docenten, de adviesrol die een oudere nam richting het onderwijs en de realisatie dat het project ook om maatwerk vraagt in de ondersteuning van professionals van de betrokken organisaties.

 

waar ben je nu mee bezig?

Wat is kwaliteit van ongemak? Hoe kun je leren binnen een ingewikkelde realiteit? Is schaamte een kracht of een zwakte?

Aan de hand van ervaringen uit het project ENCOUNTER#9 werkt Joost samen met Lieke de Kock, onderzoeker bij Leyden Academy on Vitality and Ageing, aan een publicatie over het project.

In de publicatie Superhero or design zero? wordt de rol en het handelen van de designer in de zorg kritisch onderzocht. In de publicatie positioneert Joost zichzelf met humor en ironie als anti-superheld. Dit wordt ontleed met behulp van de boundary work– theorie. Ook worden de reflecties van verschillende betrokkenen opgenomen in het boek. Met deze meerstemmige uitkomsten onderzoekt Joost de relativiteit van falen en slagen binnen de complexe realiteit van de zorg.

De publicatie wordt vanuit het HKU lectoraat Lectoraat Expanding Artistic Practices uitgegeven bij HKU press en wordt verwacht in 2023/ 2024.

Eerder was ENCOUNTER#9, superhero or design zero? te zien tijdens de Dutch Design Week 2022 in de expositie van de Embassy of Health.

Voor meer informatie over Stichting ENCOUNTER kijk op:

www.project-encounter.nl

 

Info bij foto’s (vlnr):

Failing uit de serie: ENCOUNTER#9, superhero or design zero?

Stichting ENCOUNTER // Joost van Wijmen, foto: Harmen Meinsma

 

De eerste ontmoeting van deelnemers Jan en Danae, ENCOUNTER#9

Stichting ENCOUNTER, foto: Joost van Wijmen

  

Impeccable Ambition uit de serie ENCOUNTER#9, superhero or design zero?

Stichting ENCOUNTER // Joost van Wijmen, foto: Harmen Meinsma

 

Betrokkenen uit ENCOUNTER#9 tekenen hun eigen rol als superheld,

Stichting ENCOUNTER, vormgeving: Studio ANTIGIF

 

HHU UPDATE

Ja, ik schrijf me in voor de twee-wekelijkse update van Health Hub Utrecht